Nasz Patron Stanisław Staszic

Stanisław Wawrzyniec Staszic (ur. przed 6 listopada 1755 w Pile, zm. 20 stycznia 1826 w Warszawie) – polski działacz oświeceniowy, pionier spółdzielczości, pisarz i publicysta, filozof i tłumacz, geograf i geolog; ksiądz katolicki (przez niemal 20 ostatnich lat życia Staszic nie pełnił posługi duszpasterskiej i nie nosił sutanny). Minister stanu Księstwa Warszawskiego od 1809 roku, radca stanu Księstwa Warszawskiego od 1810 roku, zastępca ministra oświaty Królestwa Polskiego w latach 1818-1824, minister stanu Królestwa Polskiego od 1824 roku.

Życiorys

Urodzony w rodzinie mieszczańskiej (ojciec i dziadek byli burmistrzami Piły), po ukończeniu szkół w Poznaniu, uzyskał święcenia i w 1778 został duchownym. Dalsze wykształcenie uzyskał w latach 1779-1781 we Francji i Niemczech. Jeszcze dwukrotnie w latach 1790-1791 oraz 1794-1797 wyjeżdżał za granicę. Wg kroniki parafii pw. św. Katarzyny w Czernięcinie w latach 1788-1791 był proboszczem w Turobinie. Był wychowawcą synów eks-kanclerza Andrzeja Zamoyskiego. W celach naukowych podróżował po kraju, prowadząc badania geologiczne. Pełnił funkcje państwowe i społeczne.

Staszic był jednym z czołowych reformatorów i uczonych polskiego oświecenia. Filozof, głoszący monistyczną koncepcję rozwoju świata. Działał na rzecz poprawy położenia chłopów, w 1812, w folwarku Jarosławiec (koło Uchań) zakłada Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, stając się tym samym prekursorem w dziedzinie spółdzielczości w Polsce (w 1816 dołączy folwark dziekanowski, a w 1817 folwark hrubieszowski – mieszczanie posiadający własne majątki nie zgodzili się na włączenie miasta do Towarzystwa). Pod względem ideowym skłaniał się ku fizjokratyzmowi oraz panslawizmowi (szczególnie po 1815). Zwolennik gruntownych reform systemowych w I Rzeczypospolitej, w okresie Sejmu Wielkiego wspierał piórem zmiany przeprowadzane przez parlament. Od 1808 prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk, po 1818 założył Towarzystwo Rolnicze w Hrubieszowie. W latach 1807-1812 członek Izby Edukacyjnej, od 1815 Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, członek Rady Stanu Królestwa Polskiego. Współorganizator szkoły uniwersyteckiej w Warszawie (1816) oraz Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach. Odegrał ważną rolę w rozwoju przemysłu, działając także jako geolog i badacz natury (w 1825 opublikował informacje o Górach Izerskich i Karkonoszach). W latach 1816-1824 pełnił funkcję dyrektora generalnego Wydziału Przemysłu i Kunsztów Królestwa Kongresowego. Przygotował wówczas plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Wznowił eksploatację węgla kamiennego ze złoża Reden na terenie obecnej Dąbrowy Górniczej. Z inicjatywy Staszica powstało wiele obiektów przemysłowych, m.in. pierwsze w Królestwie Polskim huty cynku (4 huty o wspólnej nazwie "Konstanty" – 1816-1822) oraz ośrodki hutnictwa żelaza. Był mecenasem i promotorem wynalazcy Abrahama Sterna.

Pochowany na terenie należącego do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego kościoła pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w parafii bł. Edwarda Detkensa (dawny kościół Kamedułów), znajdującego się na warszawskich Bielanach przy ul. Dewajtis 3. W pogrzebie duchownego uczestniczyło 14 tys. warszawiaków. Zgodnie z ostatnia wolą zmarłego część jego majątku – 800 tys. zł została podzielona po 200 tys. zł między fundusze założycielskie domu zarobkowego dla ubogich i Szpitala Dzieciątka Jezus, a reszta na pomnik Mikołaja Kopernika, Instytut Głuchoniemych i Szpital Marcinkanek. Przez niemal cztery lata po śmierci Staszica jego grób był miejscem spotkań warszawskiej młodzieży i członków ruchów patriotycznych. W 1816 odznaczony Orderem Orła Białego.

Jest m.in. patronem AGH w Krakowie.

Źródło: www.wikipedia.pl

anisław Staszic

Prace

• Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego (1787)

• Przestrogi dla Polski (1790)

• O ziemorództwie gór dawnej Sarmacji, potem Polski (1805)

• O ziemorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski (1815)

• Myśli o równowadze politycznej Europy (1815)

• O przyczynach szkodliwości Żydów (1818)

• Ród Ludzki (pierwsza redakcja ukończona 1792-1796, wyd. frag. wersji wiersz. 1816, całość 1819-1820.

---

---

Talent jest jak kawałek szlachetnego, ale surowego metalu: dopiero pilna praca go obrobi i wartość mu wielką nada.

Stanisław Staszic

     

Jesteśmy dumni, iż Stanisław Staszic - wybitny Polak i Patriota, jest Naszym Patronem

 

Realizując założenia Szkolnego Programu Wychowawczego zawarte w pkt."Wychowanie patriotyczne i obywatelskie" kładziemy nacisk na propagowanie wśród uczniów wiedzy o życiu i działalności Stanisława Staszica oraz wpajanie im idei: sumiennej pracy, nauki i godności.

W tym celu:

• połączyliśmy uroczystość ślubowania uczniów klas pierwszych z obchodami Dnia Patrona,podczas których Samorząd Uczniowski przygotowuje program artystyczny oparty na biografii Stanisława Staszica;

• organizujemy konkusy wiedzy o Patronie,zarówno w klasach młodszych,jak i starszych,w których uczniowie mają okazję poszerzyć i rozwijać swoje zainteresowania oraz wykazać się wiedzą o Staszicu;

• na hollu głównym umieszczona jest pamiątkowa tablica poświęcona naszemu Patronowi, natomiast na pierwszym piętrze naszej szkoły istnieje Kącik Patrona,gdzie znajduje się kalendarium jego życia i działalności,portret oraz gablota ze sztandarem szkolnym;

• wychowawcy klas I-VI podczas godziny z wychowawcą realizują corocznie tematykę poświęconą Patronowi,przeprowadzając pogadanki,dyskusje i prezentacje;

• każda klasa zamieszcza na swojej gazetce ściennej informacje o Stanisławie Staszicu;

• słowa hymnu sławią postać Patrona,opierając się na społecznej misji,którą realizował przez całe swoje życie:

 

Scenariusze lekcji dla klas I-VI o Stanisławie Staszicu.

scenariusze-lekcji.pdf

 

 

Słowa: Stanisław Majcher

Muzyka: Ewa Pacocha

Hymn Szkolny

Publicznej Szkoły Podstawowej im. Stanisława Staszica
przy Zespole Szkół w Rudkach

 

 

Staszic – twórca, reformator,

Nauczyciel i duchowny.

Wielki człowiek Oświecenia;

W dziejach Polski – sławny.

 

Ref:

Tutaj badał i odkrywał,

Gdzie w tej ziemi ruda tkwi.

Dziś nasz Wielki Stanisławie

Twoje imię szkoła czci.

 

Pisał dzieła, tworzył szkoły,

Żył dla drugich, by świat zmienić.

Swoją pracą dawał przykład,

Jak Ojczyznę cenić.

 

Ref:

Tutaj badał i odkrywał...

 

Dla młodzieży wskazał drogę,

Jak krajowi dobrze służyć;

Jak się uczyć i pracować,

By Domu nie zburzyć.

 

Ref:

Tutaj badał i odkrywał...