"Wychowanie do wartości"
W drugim semestrze roku szkolnego 2020/2021 (luty, marzec, kwiecień) przedszkolaki dalej poznawały wartości dzięki którym staną się bardziej wartościowymi ludźmi. Im bliżej poznają znaczenie pewnych słów tym lepiej będą je sobie przyswajać.
Podmiotem działań wychowawczych w stosunku do swoich dzieci są rodzice. Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej uzupełniają w tym zakresie obowiązki rodziców oraz współdziałają z nimi. Jednym z najważniejszych zadań wychowawczych jest wspomaganie wszechstronnego rozwoju dzieci.
Wartości moralne to najważniejszy kompas w życiu człowieka. Pozwalają nam podejmować decyzje, które służą dobru i nie krzywdzą innych, budują nasze człowieczeństwo, wzmacniają nas i nadają naszemu życiu sens.
Zasadniczą metodą przekazywania wychowankom pożądanych sposobów postępowania, powinno być ukazywanie / uczenie wartości poprzez własną postawę nauczyciela oraz rodzica, jako niewerbalną metodę oddziaływania wychowawczego. Żadna najdoskonalsza metoda nauczania nie będzie wystarczająca, jeśli my – sami ze sobą – nie jesteśmy w zgodzie. Nie tylko chodzi o to, co robimy. Chodzi o to, kim jesteśmy.
Przedszkoalki poznały nowe wartości a są to:
"ODPOWIEDZIALNOŚĆ"
Odpowiedzialność to obowiązek odpowiadania za swoje czyny oraz ponoszenia konsekwencji – może być związany z dbaniem o siebie, o kogoś lub coś. Osoba odpowiedzialna stara się przestrzegać zasad zachowania i wypełniać swoje zobowiązania oraz troszczy się o osoby i rzeczy, które zostały jej powierzone. Zajęcia z dziećmi poruszające kwestię odpowiedzialności opierały się na konkretach i obejmowały – omawianie historyjek obrazkowych, w których występowały osoby zachowujące się odpowiedzialnie i nieodpowiedzialnie; – czytliśmy baśnie i opowiadania, podkreślaliśmy różnice w postępowaniu pomiędzy postaciami odpowiedzialnymi i nieodpowiedzialnymi; – odgrywaliśmy z dziećmi scenki, a następnie objaśnialiśmy je; – prezentowalismy odpowiedzialność za pomocą dwóch kukiełek lub pluszowych zabawek, które same opowiadały o swoich zachowaniach; – przypominaliuśmy dzieciom ich własne odpowiedzialne i nieodpowiedzialne zachowania. Szczególnym rodzajem odpowiedzialności jest odpowiedzialność za naszą planetę, Ziemię. To pojęcie było dla dzieci zbyt abstrakcyjne, dlatego uświadamialiśmy, że ich dom, przedszkole, ulica czy plac zabaw również są częściami Ziemi. Pokazaliśmy dzieciom zdjęcie naszej planety i mówiłyśmy, co się może wydarzyć, jeśli nie będziemy o nią dbać. Wyjaśniłyśmy dzieciom, w jaki sposób same mogą przyczynić się do jej ochrony.
"OSZCZĘDNOŚĆ "
Oszczędność jest cechą ludzi, którzy w rozważny sposób postępują z tym, co posiadają – mogą to być zarówno pieniądze, jak i inne dobra. Osoby takie wykorzystują tylko tyle zasobów, ile potrzebują, na przykład nie kupują rzeczy, które się im do niczego nie przydadzą. Dzieciom wyjaśnialiśmy kwestię oszczędności, korzystając z przykładów z ich życia – na przykład zobrazować posiadane rzeczy za pomocą zabawek czy słodyczy. Pokazaliśmy sposób zarządzania nimi za pomocą trzech pudełek (skarbonek) i cukierków. Do każdego z pudełek trafiła część posiadanych przez nas rzeczy. Pierwsze z nich zawierało to, co nam jest aktualnie potrzebne (cukierki, które zjem od razu), do drugiego włożymyliśmy to, co chcemy zaoszczędzić (cukierki, które zostawię sobie na później), a w trzecim znajdzie się to, co chcemy komuś ofiarować (cukierki, którymi się z kimś podzielę). Następnie wyjaśniliśmy dzieciom, że osoby oszczędne będą miały więcej cukierków w drugim pudełku niż w pierwszym. Wprowadzając pojęcie oszczędności, poruszyliśmy kwestię posiadania pieniędzy: – opowiedziałyśmy o ludziach bogatych i biednych; – zaznaczyłyśmy, że jeśli chce się mieć pieniądze, trzeba na nie zapracować; – ilustrując temat przykładami z bajek, pokazałyśmy, że pewna suma pieniędzy jest w życiu niezbędna, jednak nie da się za nie kupić szczęścia; – podkreślałyśmy, że ważne jest nie tylko posiadanie pieniędzy, lecz także odpowiedzialne ich wydawanie i dzielenie się z innymi.
"DOCIEKLIWOŚĆ"
Dociekliwość jest z jednej strony postawą polegającą na wytrwałym poszukiwaniu odpowiedzi, z drugiej zaś umiejętnością zadawania wnikliwych pytań, prowadzących do odnalezienia prawdy. Osoby dociekliwe starają się jak najwięcej zrozumieć i dowiedzieć. Wnikliwość może okazać się przydatna na różnych etapach życia – może w naturalny sposób mobilizować do uczenia się, a w przyszłości zmotywować np. do zaangażowania się w działalność naukową czy ułatwić znalezienie dobrej pracy. Dlatego wzmocniamy tę postawę u dzieci już od najmłodszych lat, ucząc je zadawania wnikliwych pytań i zachęcając do wytrwałego poszukiwania odpowiedzi.
- Aby to osiągnąć, bawiłyśmy się z dziećmi w różnego rodzaju gry „detektywistyczne” (dzieci, zadawały pytania, starają się rozwiązać zagadkę przedstawioną przez Nauczyciela).
- Umożliwiamy przedszkolakom cały czas dostęp do ciekawych książek, w których można znaleźć odpowiedzi na niecodzienne pytania – to może nie tylko poszerzyć ich wiedzę, ale również zmotywować do zastanawiania się nad innymi niecodziennymi zagadnieniami i poszukiwania rozwiązań.
– Ważne jest, by różne pytania zadawane przez każde z dzieci były dostrzegane i komentowane w pozytywny sposób – aby mogły nabrać odwagi także te maluchy, które są bardziej nieśmiałe od pozostałych.
"SZCZEROŚĆ "
Szczerość to postawa charakteryzująca się otwartym przekazywaniem swoich myśli, uczuć, przekonań i zamiarów. Osoby szczere cechuje prawdomówność, otwartość i czyste intencje oraz brak skłonności do udawania, skrywania swoich uczuć i oszukiwania. Szczerość jest nieodłącznym elementem przyjaźni, dlatego warto uczyć dzieci takiej postawy i w mądry sposób ją wzmacniać. Na ogół maluchy są z natury szczere i opowiadają innym również to, co powinny zachować dla siebie, niektóre dzieci są jednak skryte i nie dzielą się zbyt często swoimi myślami i uczuciami. Dobrze jest rozmawiać o tym z dziećmi, a także zachęcać je do właściwych zachowań podczas codziennych zajęć w przedszkolu.
- Ważne jest tłumaczenie dzieciom, jaki jest związek między szczerością a uprzejmością, ponieważ przedszkolaki bywają „nadmiernie szczere”.
– Dobrze jest mówić maluchom, że szczerość nie oznacza zdradzania tajemnic – powinni wiedzieć, że są pewne sprawy, którymi lepiej nie dzielić się ze wszystkimi.
– Istotnie jest przypominanie, że ze względów bezpieczeństwa powinniśmy być szczerzy tylko wobec osób, które dobrze znamy, np. nie należy opowiadać o sobie obcemu panu spotkanemu na placu zabaw.
– Choć to może być trudne, ważne jest, by zawsze chwalić dziecko za przyznanie się do winy (co nie wyklucza poniesienia przez nie konsekwencji za swoje zachowanie).
"TRADYCJA"
Tradycja to zbiór norm społecznych, poglądów, zachowań, zwyczajów i wierzeń danej grupy społecznej, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Tradycja spełnia różnorodne funkcje. Jest czynnikiem budującym tożsamość grupową (poczucie bycia częścią danej zbiorowości i docenianie tego), zawiera w sobie mądrość poprzednich pokoleń, którą kolejne pokolenia mogą przyjąć, zamiast dochodzić do niej samodzielnie. Może też budować pewnego rodzaju poczucie bezpieczeństwa we wciąż zmieniającym się współczesnym świecie oraz być wytłumaczeniem dla przestrzeganych przez grupę zwyczajów.
Dzieci uczyą się tradycji swojej grupy między innymi poprzez:
- branie udziału w tradycyjnych uroczystościach: w Bożym Narodzeniu, Wielkanocy, Święcie Niepodległości, Dniu Matki, Dniu Ojca, Dniu Babci, Dniu Dziadka, Dniu Dziecka;
– robienie laurek, wysyłanie kartek świątecznych, malowanie jajek;
– przygotowywanie i próbowanie tradycyjnych potraw: wigilijnych, wielkanocnych, polskich, regionalnych;
– poznawanie osób wykonujących tradycyjne zawody;
– przestrzeganie codziennych zwyczajów, takich jak właściwe zachowanie się przy stole, uprzejme zwracanie się do dorosłych i do innych dzieci;
– rozmowy z Nauczycielem i rodzicami o tradycjach i zwyczajach
"WIARA W SIEBIE"
Wiara w siebie jest przekonaniem o własnej sprawczości. To świadomość danej osoby, że jest w stanie wykonać różne czynności, osiągnąć zamierzone cele, odnaleźć się w różnych sytuacjach. Jej elementem jest wysokie poczucie własnej wartości. Dzieci zwykle mają naturalną tendencję do wiary we własne możliwości. Może nawet czasem się wydawać, że jest ona przesadna, dlatego warto wesprzeć je, by potrafiły zachować równowagę. Tak, by w przyszłości ich wiara w siebie nie wykluczała świadomości ich mocnych i słabych stron, ale była z nią spójna.
Wspieramy przedszkolaki w budowaniu wiary w siebie poprzez:
- zachęcanie do podejmowania wysiłków, próbowania swoich sił w różnych typach zadań i chwalenie podejmowania prób;
– pokazywanie mocnych i słabych stron z zaznaczeniem, że słabości mogą zostać zniwelowane przez mocne strony oraz że wielu rzeczy można się nauczyć;
– częste proponujemy zadania, w których dzieci mogą odnieść sukces, jeśli włożą w nie trochę wysiłku;
– opowiadamy bajki, w których bohaterowie, dzięki wierze w siebie i niepoddawaniu się mimo przeciwności, osiągają zamierzony cel.
"MĄDROŚĆ"
Mądrość składa się z dwóch elementów: posiadanej wiedzy oraz umiejętności stosowania jej w praktyce. Zależy m.in. od predyspozycji danej osoby oraz jej życiowych doświadczeń (np. środowiska dorastania, wsparcia dorosłych i rówieśników). Nauczyciel wspiera dzieci w zdobywaniu wiedzy, jak i zachęca do samodzielnego poszukiwania mądrości na różne sposoby. Kształtuje w przedszkolakach cechy przydatne do rozwijania się w tej dziedzinie, np. ciekawość świata, chęć i umiejętność zadawania pytań, niepoddawanie się mimo niepowodzeń.
– Podczas zajęć dotyczących mądrości nie tylko opowiadałyśmy dzieciom, co ona oznacza, ale także pokazywałyśmy, w jaki sposób mogą ją nabywać.
– Pokazywałyśmy dzieciom różne źródła wiedzy, nawet jeśli na aktualnym etapie rozwoju nie są jeszcze w stanie samodzielnie z nich korzystać (książki, gazety, filmy, Internet, inni ludzie, doświadczenia).
– Dzieci powinny wiedzieć, że choć istotne jest samodzielne poszukiwanie mądrości, nie można zapominać o docenianiu mądrości innych.
– Ważne jest uwrażliwianie dzieci na to, że dana osoba może być mądra, mimo że trudno to dostrzec na pierwszy rzut oka. Opowiedziałyśmy przedszkolakom jedną z bajek o trzech braciach, z których najmłodszy był uważany za najgłupszego, a najlepiej poradził sobie w życiu ( bajka „Kot w butach”).
– Zachęcamy cały czas i tworzymy przestrzenie do samodzielnego poszerzania swojej wiedzy ( kącików tematycznych).
